اتوکلاو اتاق عمل

اتوکلاو اتاق عمل

دستگاه اتوکلاو در سال 1879 توسط چارلز چمبرلند اختراع شد. در آن زمان محققین به اهمیت جراحی در محیط استرلیزه (ضدعفونی شده) پی بردند و پزشکان نیاز پیدا کردن روش مطمئن تری را جایگزین ضدعفونی با آتش کنند. مزایای استفاده از اتوکلاو در مدت زمان کمی بر همگی نمایان شد و اتوکلاو ها به سرعت تبدیل به یکی از تجهیزات ضروری در بیمارستان ها، کلینیک ها و مراکز درمانی شدند.

اتوکلاو در لغت از دو بخش auto و clave تشکیل می شود که به معنای این است که به طور اتوماتیک (خودکار)  قفل می شود. از اتوکلاو که یکی از تجهیزات مهم در اتاق عمل است، برای ضدعفونی کردن تجهیزات جراحی، وسایل آزمایشگاهی، اقلام دارویی و کالاهای دیگر استفاده می شود. 

اتوکلاو می تواند جامدات، مایعات، تجهیزات مشبک یا حفره دار و انواع دستگاه ها با اشکال و ابعاد متفاوت را استریل (ضد عفونی) کند. همچنین از این وسیله در مواردی که برای انجام واکنش شیمیایی نیاز به دما و فشار بالا باشد استفاده می ‌شود. ابعاد این وسیله متغیر است و اندازه ی آزمایشگاهی آن معمولا به شکل یک استوانه ی دردار نسبتا کوچک است در حالی که در ابعاد صنعتی طول آن به ۵۰ فوت می رسد.

 یک اتوکلاو ساده را می توان با دستگاه زود پز مقایسه کرد زیرا هر دو با استفاده از قدرت بخار، باکتری ها و میکروب هایی را از بین می برند که نسبت به آب جوش و شوینده های بسیار قوی مقاومند. از مزایای استفاده از اتوکلاو مدت ماندگاری بیشتر استریل نسبت به دیگر دستگاه ها ی استریل است.

کارکرد دستگاه اتوکلاو

یک محفظه ی اتوکلاو تجهیزات پزشکی یا آزمایشگاهی را از طریق گرم کردن آن ها در دمایی بیشتر از  نقطه ی جوش استرلیزه می کند. بیشتر کلینیک ها از اتوکلاو های رومیزی استفاده می کنند که از لحظ اندازه شبیه به مایکروفرند. بیمارستان ها از اتوکلاو های بزرگی استفاده می کنند که اتوکلاو افقی نیز نامیده می شوند. این اتوکلاو ها معمولا در مرکز استریل (CSR) قرار می گیرند و می توانند در یک دور از استرلیزه کردن، تعداد زیادی از تجهیزات پزشکی را ضد عفونی کنند تا نیاز بیمارستان ها و اتاق های اورژانس سریع برطرف شده و تجهیزات استریل شده همواره در دسترس باشد.

تولید و کیفیت بخار

دستگاه اتوکلاو برای ضدعفونی کردن از بخار کمک می گیرد که می تواند به دو صورت تولید شود: سیستم مولد بخار بیمارستان یا دیگ بخار الکتریکی که در درون دستگاه تعبیه می شود. برای استرلیزه کردن اجسام توسط مقدار زیادی از انرژی، بخار بیشترین تاثیرگذاری را دارد. کیفیت بخار به دو عامل وابسته است: سطح گازهای چگالی ناپذیر و درجه ی رطوبت

ترکیبات مطلوب بخار در دستگاه اتوکلاو می بایست 3 درصد مایع و 97 درصد گاز باشد و هرگونه تغییر در این ترکیب زمان لازم برای ضدعفونی شدن تجهیزات را، افزایش یا کاهش می دهد. 

انواع اتوکلاو و کلاس های آن 

اتوکلاو ها را می توان به شیوه های مختلف طبقه بندی کرد. در ابتدا، این دستگاه را می توان بر اساس نحوه ی کارکردشان تقسیم بندی کرد: 

استرلیزه از طریق جذب

استرلیزه از طریق مکش 

استرلیزه از طریق جذب و مکش

در تمام این روش ها استرلیزه از طریق بخار با فشار بالا صورت می گیرد و انتخاب بین آن ها به اقلامی که قرار است استرلیزه شوند وابسته است. روش دیگر طبقه بندی بر اساس نوع کلاس است:

کلاس N

در پایین ترین سطح قرار دارد و می تواند به عنوان واحدی کمکی یا یدکی استفاده شود. این نوع دستگاه پمپ مکش (وکیوم) ندارد و فقط می توان اجسام جامد یکدست را استرلیزه کند. دستگاه های این کلاس نمی توانند وسایل مشبک یا دارای پوشش مثل پارچه را استریل کنند. همچنین گزینه ی کاربردی ای برای خشک کردن ارائه نمی دهند.

کلاس S

این دستگاه مابین کلاس N و B قرار می گیرد که از کلاس قبلی قوی تر است و برخلاف قبلی دارای پمپ مکش است. اتوکلاو با این پمپ می تواند پیش از انجام فرآیند استریل، محفظه را کاملا از هوا خالی کند. این دستگاه می تواند وسایلی که حجم بزرگ تری دارند را استریل کند حتی اگر مشبک یا دارای حفره باشند و در آن ها پارچه به کار رفته باشد.

کلاس B

اتوکلاو های این کلاس پیشرفته ترین نوع اتوکلاو هستند که در اکثر بیمارستان ها استفاده می شوند و می توانند انواع تجهیزات را در اندازه ی زیاد استریل کنند. این کلاس از سیستم مکش قوی تری نسبت به کلاس S استفاده می کند که سطح بهداشت و درجه ی استریل را به شکل قابل توجهی افزایش می دهد.